Afyon İş Hukuku

Tüze (Özet) : Tüze, her şeyden önce bir düzen demektir. Lakin hukukun öngördüğü düzen, gerçekten gerçeklehandan bir düzen değildir. Tüze, sosyete zarfında insanların düpedüz ne davrandıklarını değil, ne davranmaları icap ettiğini gösterir. Tüze, kendisine uyulmak ve uygulanmak bağırsakin vardır. Adalet değeri nedeniyle, insanlar arası ilişkileri bir düzene salmak, maşeri ömürın gerçekleşmesini yağdırmak ister. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Tüze düzeni, doğduğu andan itibaren bireyin içinsına ikrar edilmesi ve uyulması müstelzim, kategorik doğruca kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabil, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle sosyete zarfında insanların idare ve davranışlarının haklar kurallarına uymaması, her zaman mümkündür. “İşte haklar, âdem davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir düzen, bir bütündür.” İnsan-âdem, âdem-huy ilişkilerinin insanlığın müşterek çıkarı ve huzuru bağırsakin evrensel ilkelerle güvence altına kızılınmasıdır. Tüze, insanlık seviyesi bağırsakin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birokkalı fikir ortaya atılmıştır. Bunlar kaynağı: tanrı, sınıf çıkarları, sosyete sözleşmesi, huy ve insanlar olarak belirten gözlerdir. Tüze Nedir Tüze, toplumun umumi menfaatini yahut fertlerin ve toplumun müşterek iyiliğini yağdırmak maksadıyla konulan ve hep gücüyle desteklenen kaide, doğruluk ve seçimın bütünüdür. Daha geniş bir tanımıyla haklar, adalete yönelmiş maşeri yaşyalnız düzenidir. Tüze Sözcük Demeı Tüze kelimesi Arapça “doğruluk” kökünden gelir ve doğruluk kelimesinin çoğkoca olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Fellahçda “doğruluk” kelimesinin çoğkoca “beddua’kak”tır. Türk Kıstak Kurumu’na bakılırsa haklar kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım güçlükleü belirleyen yasaların bütünüdür”. Bunun dışında hukukun “haklar” fehvaı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, hukuk fehvaında da kullanılır. Beceri Demeı Tüze dönemden döneme değiştiği bağırsakin hala doyurucu bir tanım örgülamamıştır. Kant “Tüzeçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok ikrar edilen tanımı ise: “Sınırlı bir zamanda muayyen bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması talih zoruna (müeyyide) sargılanmış kurallar bütünüdür.” Bilimsel bir disiplin olarak haklar, kendi zarfında çizgi olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun eşhas arası ilişkileri sermaye vadi kısmına Özel Tüze, eşhas ile talih yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Halk Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Tüze, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna mukabele Kanunuesasi Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku hep hukukunun mebdelıca ast dallarıdır. Tüze Kuralları ve Özellikleri Hukuku diğer toplumu organizatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik talih tarafından güvenceye kızılınmış ve cebri yaptırımlara sahip olmasıdır. Tüze kuralları âdem davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun bedel yargılarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde menent nitelikteki mecmu durumlarda uygulanması sağlanır. Yaptırım (Müeyyide) Tüze vadiında yaptırım hep gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek bağırsakin kullanılır. Tüze düzenini sağlamayı ve korumayı yalnızçlayan yaptırımlar gene haklar düzeninin öngördüğü şekilde namına getirilir. Maddi ve içsel yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken içsel yaptırımlar bu durumları çelmek bağırsakin kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, cezaevi ve tıkır cezaları; anayasa hukukunda siyasetten men, fırka yama; mevhibe hukukunda mevhibe ve kaçıntıçılık cezaları kabil bambaşka haklar dallarında bambaşka yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ilgili çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; zihini bir irade olarak gören kuramlar, irade dışı olarak gören kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazenlar felsefik değil ortaya konduğu dönemin problemlerını çözmek yahut politik gözleri haklar biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali hak olan haklar, umumi olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Tüze, adalete yönelmiş maşeri bir yaşyalnız düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu namına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, tatbikî yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun maşeri ömürı düzenleyip insanların barış ve asayiş zarfında bir arada yaşamalarını sağlamaktır. 2. Uygulama Yarar (Sosyal İhtiyaçların Zıtlanması) Hukukun tatbikî amacını, maşeri gerçeklik belirler. Tüze bu fonksiyonu ile sosyete zarfında yaşayan insanların, birbirleri ile ihdas etmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruh bilimsel bir varlık olarak insanın örgüsından meydana gelen ihtiyaçlarını içinlamaya çkızılışır. Tüze bu fonksiyonu ile mevlit, teehhül, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek haklar düzeni ömürın çizgi gerçeklerini görmezden gelemez. Tüze düzeni, insanın natürel örgüsına ve bundan gelecek mevrut ihtiyaçlarına iyi bulunmak zorundadır. Tüze önemli ölçüde, iktisadi gerçeklere de vabestedır; iktisadi gereksemelara uymalı ve onları içinlamalıdır. 3. Adalet Tüze bu fonksiyonu ile muayyen bir kodifikasyon altına aldığı sosyal gereksinimlerı, özü salt bir müsavat düşüncesi olan hak ölçüsüne vurarak asıl kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kesik tanımıyla hak, “bir müsavat düşüncesi”dir. “Adalet, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) bulunmak üzere iki bambaşka anlamda kullanılır. Adalet aslında ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, yiğitlik, fazilet fehvaında zatî bir özelliği deyimler. Isim her zaman haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni vermek yolunda kalıcı ve değçalışmamez bir çaba gösterir. İşte bu idare ve çabayı gösteren hak, özne (süje) ile ilgili oluşundan ötürü öznel (sübjektif) hak olarak nitelenir. Bir yiğitlik olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir hak mefhumı vardır. Nesnel hak, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin somut durumlarda gerçekleştireceği münasebet biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte haklar vadiında hukuki bedel olarak nazire konusu olan hak de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü haklar, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve rüşvetlanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar bütünüdür.” Maşer bağırsakindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini bağırsakermiş kurallar mecmuü olarak haklar, bu değerlendirmelerde hak ölçüsünü kullandığı ve yönetmek durumunda bulunduğuna bakılırsa, adaletin böylece, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Tüze normlarında hak acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Bulunan haklar ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü hak mefhumı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm haklar sistemine ve sistemlerine egemen mevcut, nesnel ve salt bir bedel niteliğindeki adalettir. Tüze bir sosyete düzenini bağırsakerir. Hukukun varlık nedeni de adalettir; ister mevcut düzeni saklamak, gerekse onu değçalışmatirmeyi meşrulaştırmak bağırsakin her zaman adalete mebdevurulur. Nesnel ve kanun üstü hak hukukta içinmıza oturmuş haklar düzenlerinin asli örneği, olması müstelzim haklar fehvaında haklar idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile hak, mevcut haklar düzenlerinin kendisine iyi olup olmadığı açısından bir bedel ve istimara ölçüsü olabilir. Yine bu özelliği ile hak, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun yapmak amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile müspet ve aksi içinlıklı ilişkilerde mevcut bu üç fonksiyon muvazene zarfında olduklarında, adil bir haklar düzeninin gerçekleşmesi sağlanır. Olağan olarak tüm haklar normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak haklar, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşeri yaşyalnız uyacak, hem de bu maşeri ömürın barış zarfında sürebilmesi bağırsakin bir düzen görünümünü sağlamaya çkızılışacaktır.

https://www.arabacihukuk.com/